Vücut Kitle İndeksi (VKİ) Nedir?
Vücut kitle indeksi (VKİ), bir kişinin kilo ve boy oranını değerlendirerek vücut ağırlığının sağlık açısından uygun olup olmadığını belirlemek için kullanılan bir ölçüttür. VKİ, kilogram cinsinden ağırlığın, metre cinsinden boyun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Sonuç, bireyin zayıf, normal kilolu, fazla kilolu veya obez kategorilerinden hangisinde olduğunu belirlemek için kullanılır.
Vücut Kitle İndeksi (VKİ), çoğu insanda vücut yağı ile ilişkilidir, sayı ne kadar yüksekse, vücut yağı da o kadar fazla olur. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, bir kişinin sağlık durumu ve risklerini değerlendirmek için VKİ hesaplama yöntemini diğer araçlar ve testlerle birlikte kullanır.
Vücut kitle indeksinde mevcut olan yüksek vücut yağı, kalp hastalığı, felç ve tip 2 diyabete yol açabilir. Düşük vücut yağı ise yetersiz beslenme ile ilgilidir. Yeterli miktarda vücut yağı, vitamin ve minerallerin vücuda alınmasına yardımcı olur. Ayrıca vücuda enerji sağlar, vücut ısısını ve organlarınızı korur.
Vücut Kitle İndeksi Nasıl Hesaplanır?
Vücut kitle indeksi, bir kişinin vücut ağırlığının (kilogram cinsinden) boyunun karesine (metre cinsinden) bölünmesiyle hesaplanır. Kullanılan formül VKİ = ağırlık (kg) / boy (m)² şeklindedir.
Boy Kilo Endeksi Hesaplama Adımları
Örneğin; 75 kilogram ağırlığında ve 1.65 metre boyundaki bir kişinin boy kilo endeksi şu şekilde hesaplanır:
- İlk olarak metre cinsinden boyun karesi hesaplanır. Bu örnekte, 1.65 x 1.65 = 2.72 m² olur.
- İkinci adımda kilogram cinsinden ağırlığı metre kare sonucuna bölün. Yani 75/2.72 işlemi yapılır. Çıkan sonuç ise 27.5’tur. Bu kişinin vücut kitle indeksi 27.5 olarak belirlenir.
Vücut Kitle İndeksi Kaç Olmalı?
VKİ hesaplama ile ortaya çıkan değer vücut kitle indeksinin kaç olması gerektiğini gösterir. Sağlıklı bir boy kilo endeksi için ideal aralık 18.5 ile 24.9 arasındadır. Bu değerlerin altında olanlar zayıf, üstünde olanlar kilolu kabul edilir.
| Kilo Tipi | Vücut Kitle İndeksi |
|---|---|
| Zayıf | < 18.5 |
| Sağlıklı (Normal) | 18.5 - 24.9 |
| Şişman (Fazla Kilolu) | 25 - 29.9 |
| Obez | 30 - 39.9 |
| Aşırı Obez | ≥ 40 |
Kadınlar İçin Vücut Kitle İndeksi (VKİ)
Kadınlar için ideal VKİ değerleri genellikle erkeklerle benzerdir, ancak vücut kompozisyonu farklılıkları nedeniyle bazı varyasyonlar olabilir. Kadınlarda genellikle daha yüksek vücut yağ yüzdesi normal kabul edilir. Kadınlar için sağlıklı VKİ aralığı 18.5 - 24.9 arasındadır.
Kadınlarda VKİ değerlendirmesi yapılırken, hormonal değişiklikler, hamilelik, menopoz gibi dönemler de göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle hamilelik sırasında VKİ değerleri normalden farklı olabilir ve bu durum doğal kabul edilir.
Erkekler İçin Vücut Kitle İndeksi (VKİ)
Erkekler için ideal VKİ değerleri de 18.5 - 24.9 aralığındadır. Erkeklerde genellikle kadınlara göre daha yüksek kas kütlesi ve daha düşük vücut yağ yüzdesi görülür. Bu nedenle, aynı VKİ değerine sahip bir erkek ve kadın arasında vücut kompozisyonu açısından farklılıklar olabilir.
Erkeklerde VKİ değerlendirmesi yapılırken, özellikle sporcular ve düzenli egzersiz yapan bireylerde kas kütlesi yüksek olabileceği için VKİ değeri normal aralığın üzerinde çıkabilir. Bu durumda, vücut yağ yüzdesi ölçümü gibi ek değerlendirmeler yapılması önerilir.
Çocuklarda Boy Kilo İndeksi Hesaplama
Çocuklarda VKİ hesaplaması yetişkinlerden farklıdır. Çocuklar için VKİ, yaş ve cinsiyete göre değerlendirilir ve persentil eğrileri kullanılır. Çocuklarda VKİ değerlendirmesi mutlaka bir çocuk doktoru tarafından yapılmalıdır.
Önemli Not: VKİ, genel bir değerlendirme aracıdır ve kas kütlesi, kemik yoğunluğu, yaş ve cinsiyet gibi faktörleri dikkate almaz. Özellikle sporcular ve kas kütlesi yüksek olan bireylerde VKİ yanıltıcı olabilir. Sağlık durumunuz hakkında kesin bilgi için mutlaka bir doktora danışın.
